ရခိုင္ျပည္မွ အျမဳေတမ်ား

ဆရာၾကီးမင္းသုဝဏ္က ရခိုင္စာေပအတြက္ ေစတနာေကာင္းျဖင့္ ေဆာ္ၾသခ့ဲေသာ ေဆာင္းပါး (ျမန္မာစာ ျမန္မာမႈစာအုပ္မွ) - Special Credit to Tun Min
--------------------------------------
မင္းသုဝဏ္

ကၽြန္ေတာ္သည္ 'ထက္အာကာဗြီ၊ ဝါေယာထြီ၍' အစခ်ီေသာ ရခိုင္ရတုကို ျမန္မာစာညႊန္႔ေပါင္း စာအုပ္ေပၚခစ ဖတ္မိကတည္းက ရခိုင္စာေပတို႔ကို အေဝးကေနေတြး၍ ႏွေမ်ာလ်က္ရွိမိပါသည္။ ထို႔ေနာက္ ဝဂါပ်ံ၊ အဒူမင္းညိဳ၊ မဟာပညာေက်ာ္တို႔၏ စာမ်ားကို ေလးေလးစားစား ဖတ္ရြတ္ေလ့လာမိပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဤပဂၢဳိလ္မ်ားနည္းတူ အျခားရခိုင္ပညာရွိတို႔သည္လည္း ရတု၊ ရကန္၊ အဲ၊ အန္၊ ဧခ်င္းမွစ၍ လကၤာစကားေျပတို႔ကို ေရးခဲ့ၾကေပမည္။ ထိုစာေပတို႔ကို မေတြ႔ရသျဖင့္ မေက်မနပ္ ျဖစ္လ်က္ပင္ရွိပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ရခိုင္အမ်ဳိးသား မိတ္ေဆြမ်ားႏွင့္ စကားစျမည္ လက္ဆံုက်သည့္အခါတိုင္း ရခိုင္စာေပအေၾကာင္းကိုေမးျမန္းရာ အဖိုး အဖြားမ်ားေတာ့ ရခိုင္စာေပတို႔ကို ေလ့လာမွတ္သားၾကပါသည္။ ေပစာပုရပိုက္စာမ်ားလည္း ရွိပါေသးသည္ - ဟူေသာ အေျဖမ်ဳိးကိုသာ အရမ်ားပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အခ်ဳိ႕မိတ္ေဆြမ်ားထံမွသီခ်င္း အတိုအစ ကေလးမ်ားကို ရဘူးပါသည္။ ထိုအတိုအစကေလးမ်ားကား ငေမာက္ပတၱျမားႀကီးမွ ပဲ့ထြက္လာေသာ ေက်ာက္စ ေက်ာက္နကေလးမ်ားကဲ့သို႔ စိတ္ကိုႏွစ္သက္ေစ၍ ပင္ရင္းပတၱျမားႀကီးကိုရွာေဖြေတြ႔ရွိလိုေသာဆႏၵကို အထူးအားေပးလ်က္ ရွိပါေတာ့သည္။ ကၽြန္ေတာ္၏ နည္းတူ အျခားစာေပ ဝါသနာပါသူတို႔အားလည္း ဤဆႏၵမ်ဳိးေပၚေပါက္ေစလိုေသာ အာသီသျဖင့္ ေအာက္တြင္ ရခိုင္အျမဳေတမ်ားကို ေဖာ္ျပလိုက္ပါ၏။

(၁)
ေအာက္ပါကဗ်ာမွာ အဂၤလိပ္လူမ်ဳိးမ်ား ရခိုင္ျပည္တြင္းသို႔ ခ်င္းႏွင္းဝင္ေရာက္စ အခါက အမ်ားျပည္သူတို႔သီဆိုေၾကြးေၾကာ္ၾကေသာ တေဘာင္ သီခ်င္းဟုသိရသည္။

အဂၤလိပ္ေရွ၊ ကိုက္လတ္ေတ။

ေတာင္ကလိပ္ႀကီး ထြက္လို႔ၿပီး။

ဝရစ္ေတာင္ကေခြးလည္း ေဘာင္ေဘာင္ 

ေဟာင္လတ္ေတ။

ခ်င္းမ လက္ဖြဲ႔ထိုးလတ္ေတ။

ၿမိဳ႕မလက္ဖြဲ႔ ထိုးလတ္ေတ။

(၂)
ေအာက္ပါသီခ်င္းမွာ ဒါကာ၊ ေမာက္သူဇာ စေသာဘဂၤလားၿမိဳ႕မ်ားသို႔ ရခိုင္စစ္သည္ေတာ္မ်ားေရေၾကာင္းခ်ီတက္ရာတြင္ သီဆိုေသာ ရဲေလွငီခ်က္ူ တပိုင္းတစဟုသိရပါသည္။

ခ်င္းမ ဗုတ္ဆံု၊ နဆာလႈံ

ဗုတ္ဆံု နီရြာ၊ ယာေတာင္မွ

ဟံုးဝ ေက်ာက္ဖား၊ ေခါင္းေလာင္းဒူ

တယူဇနာ၊ ကၽြန္းနံသာ

ေဒါက္ကာေလ၊ ေမာက္သူဇာမာေလ

ေဒါက္ကာအဖ်ား၊ ဘဂၤလားသို႔။

(၃)
ကေလးငယ္မ်ား ဒန္းလႊဲ ဒန္းစီးေသာအခါ၌၄င္း၊ သားသည္မိခင္မ်ား ကေလးပုခက္လႊဲေသာအခါ၌၄င္း၊ သီဆိုက်ဴးရင့္တတ္ေသာ သီခ်င္းမ်ားမွာ ေအာက္ပါတို႔ျဖစ္ပါသသည္။

အေမေလ ေယာင္းမေလ။

ထီးႏွင့္ ထမ္းစင္ အယင္ယူခ။

စရေဘြ အိမ္ေနာက္က။

ေနာက္ကအိမ္ရွင္ မန္းက်ည္းပင္။

ပင္လယ္ပင္စြပ္ ကပိုင္ရြာမွာ

လီသသြတ္ေလ လီသသြတ္ေလ။

အဘာႀကီးဝါဝါ

ေတာင္ရင္းစြန္းက ျမင္းစီးလို႔လာ။

ႏွမသနၱာ

ေငြဖလားႏွင့္ ကြမ္းယာလို႔ပါ။

ငါ့ကိုတယာ မပီးလား။

ကြန္ဆိုးမ သမိန္း ဂ်ိန္းဂ်ိန္း။

(၄)
ေအာက္ပါစာမွာ အေၾကာင္းအက်ဳိး ဆက္ကာဆက္ကာ ကေလးမ်ား ညာဏ္ပြားေအာင္ ေရွးသူတို႔ ႀကံဖန္စီစဥ္ေပးေသာ ကေလးအၿငီးေျပ စာတမ်ဳိးျဖစ္ပါသည္။

အဘာဝါ - အဘာ ရီခပ္လားလီယင့္။

အမင္ဝါ - အမင္ ဆန္ဖြပ္လား လီယင့္။

ဆန္ဝါ - ဆန္ စပါးေထာင္း လီယင့္။

စပါးဝါ - စပါးၾကက္ေရွ စားလီယင့္။

ၾကက္ေရွဝါ - ၾကက္ေရွ စြန္သုတ္လား လီယင့္။

စြန္ဝါ - စြန္ အေခါင္းဝင္ လီယင့္။

အေခါင္းဝါ - အေခါင္း မီးတိုက္ ပိုက္လီယင့္။

မီးဝါ - မီး ရီဆြတ္ပိုက္လီယင့္။

ရီဝါ - ရီ ဆင္ေျပာင္ႀကီး ေသာက္လီယင့္။

ဆင္ေျပာင္ႀကီးဝါ - ဆင္ေျပာင္ႀကီး ေတာင္စဥ္ ေယာင္လီယင့္။

ေတာင္စဥ္ဝါ - ေတာင္စဥ္ ဆႏြင္း စိုက္လီယင့္။

ဆႏြင္းဝါ - ဆႏြင္း သကၤန္း ဆိုးလီယင့္။

သကၤန္းဝါ - သကၤန္း ေမာင္ရွင္ ဝတ္လီယင့္။

ေမာင္ရွင္ဝါ - ေမာင္ရွင္ ပန္းဆြတ္လား လီယင့္။

ပန္းဝါ - ပန္း ဘုရားတင္လီယင့္။

ဘုရားဝါ - ဘုရား နိဗၺာန္ ဝင္လီယင့္။

(၅)
ကေလးငယ္မ်ား အပ်င္းေျပ သီဆိုေပ်ာ္ျမဴးၾကေသာ သီခ်င္းမ်ားမွာ ေအာက္ပါတို႔ျဖစ္ပါသည္။

အေဝ အေဝ

ငသံေခ။

မတ္စပါးကို

ကၽြဲစားေရ။

အေဝေယာက္ဖ

ေခြးေခၚခ။

ေယာက္ဖ ေခြးေခၚ

ရြားလံုးေက်ာ္။

အဒံုဒံု

ေရႊဖလံုးသီး။

ႏွင္းမက်လို႔

မႀကီးသီး။

ႏွင္းက်လတ္ေမ

ႀကီးလတ္ေမ။

ငေရႊေအးရို႕ အေငခါ

ပင္လယ္နားမာ ရီကစပ္ေတ။

ကၽြဲခရာေလး အင္းအင္း။

ဆင္ခရာေလး အင္းအင္း။

ဘဲမညိဳ ဘဲဖို ေခ်ာင္းကိုဆင္း။

အထက္ပါ စာတိုေပစကေလးမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အနက္အဓိပၸါယ္ အသံေန အသံထား စေသာ သိသင့္ သိထိုက္သည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ရခိုင္အမ်ဳိးသားမ်ားက ရွာေဖြ ေရးသားၾကပါလွ်င္ ေက်းဇူးမ်ားဘြယ္
ျဖစ္ပါသည္။ (၁၉၅၀)

(၁၉၆၁ - ခုႏွစ္တြင္ ဦးစကၠိႏၵ ရွာေဖြ စုေဆာင္းစီစဥ္၍ 'ရခိုင္ေရွးေဟာင္း ရာဇဝင္ႏွင့္ စာေပအဖြဲ႔'ကထုတ္ေဝေသာ 'ရခိုင္သဘာဝေတးကဗ်ာမ်ား' စာအုပ္ကို ဆက္လက္မဖတ္ရႈၾကပါ။)

ဝန္ခံခ်က္။  ။  မင္းသုဝဏ္ရဲ့ ျမန္မာစာျမန္မာမႈ စာအုပ္မွ ထုတ္ႏႈတ္ေဖာ္ျပပါသည္။ 

Share on Google Plus

About Kyauk Phru Net

This is a short description in the author block about the author. You edit it by entering text in the "Biographical Info" field in the user admin panel.