ရခိုင္ဘာသာစကား

ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနာက္ဘက္ ကမ္းေျမာင္ေဒသ၊ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ၊ စစ္တေကာင္းေတာင္တန္းေဒသႏွင့္၊ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ၾတိပူရ ျပည္နယ္တို႕တြင္ မွီတင္းေနထိုင္ေသာ ရခိုင္လူမ်ိဳး တို႕ ေျပာဆိုသည့္ ဘာသာစကားကို ရခိုင္ဘာသာစကား ဟုေခၚသည္။ ရခိုင္တြင္ ေအဒီ (၄) ရာစု ေဝသာလီေက်ာက္လွီကားေခတ္ ကပင္စာအေရးးအသား ရွိေနျပီးျဖစ္သည္။ ရခိုင္ဘာသာ စကားကို ေလးၿမိဳ႔ေခတ္ (ေအဒီ ၁၁ ရာစု-၁၄၃၀) တြင္ ရကၡဝဏၰအကၡရာျဖင့္ စာေပမွတ္တမ္းတင္ခဲ့ၾက၏။ ေလးၿမိဳ႔ေခတ္ေက်ာက္စာမ်ား ႏွင့္ ပုဂံေခတ္ ေက်ာက္စာတို႕ကို ႏွိုင္းၾကည့္ပါက ”ရခိုင္ဘာသာစကားသည္ ၿမန္မာဘာသာစကား ႏွင့္ အသံထြက္အမ်ားၾကီးၿခားနားမႈရွိေၾကာင္း၊ ရခိုင္ဘာသာစကားကပိုမို ေရွးက်ၿပီး စကားသံႏွင့္ စာလံုးေပါင္းတို႕ ပိုမိုဆီေလ်ာ္မူရွိေၾကာင္း၊ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္းတစ္ေထာင္ခန္႔က ဘာသာစကားကိုအကၡရာတင္ ေရးသားၿခင္းမၿပဳမီက ရခိုင္စကားသံသည္ ၿမန္မာ (ဗမာ) စကားသံႏွင့္ ဆင္တူလိမ့္မည္ဟု ထင္ၿမင္ရေၾကာင္း (L.F. Taylar: The Dialect of Burmese) စာတမ္းက ဆိုသည္။

ေရွးရခိုင္စကားႏွင့္ ေရွးျမန္မာစကားႏွိဳင္းယွဥ္ခ်က္

ရခိုင္ ေလးၿမိဳ႔ေခတ္ႏွင့္ ပုဂံေခတ္တို႕တြင္ ရခိုင္ႏွင့္ၿမန္မာသည္ (ပိုင္ဆိုင္ျခင္းျပ ၾကိယာ) ”ဟိ” ကို ထပ္တူ သံုးစြဲခဲ့ၾကသည္။ ရခိုင္ဘာသာစကားတြင္ ယေန႕တိုင္ သံုးစြဲေနဆဲ ျဖစ္သည္။ ၿမန္မာကမူု ”ဟိ” အစား ”ရွိ” ကို ေျပာင္းလဲ အသံုးျပဳေနၾကျပီ ျဖစ္သည္။
ဤအခ်က္ကို ေရွးေဟာင္းေက်ာက္စာမ်ားတြင္ ေအာက္ပါအတိုင္း ေလ့လာႏိုင္သည္။
ရွိ/ဟိိ။ ။ ရခုိင္ “မဟိၾကဆိုဝ္၍” (ရခိုင္၊ ဘူးေတာင္းကြဲ ေက်ာက္စာ၊ ၁၄၅၂ ေအဒီ)၊ ”ဥစၥာဟိလ်က္” (ဗုဒၶဂါယာ၊ မဟာေဗာဓိ ရခိုင္ ေက်ာက္စာ၊ ၁၂၉၅ ေအဒီ)၊ ”ငါနာင့္တူသူလူတြင္မဟိ” (ရခိုင္ ေလာင္းၾကက္ေတာင္ေမာ္ေက်ာက္စာ၊ ၁၁၂၃ ေအဒီ)၊
ၿမန္မာ ”အခ်င္းခ်င္းအမ်က္တစိမဟိ” (ပုဂံ၊ သိဃၤသူ႔သမီးေက်ာက္စာ ၁၂၆၆ ေအဒီ)၊ ”ၿမက္ႏုရိယ္ၾကည္ဟိရာ” (ပုဂံ၊ အေစာလတ္ေမာင္ႏွံေက်ာက္စာ ၁၂၇၀ ေအဒီ)
ယင္းကိုေထာက္လွ်င္ ေလးၿမိဳ႔ေခတ္ႏွင့္ ပုဂံေခတ္တို႕တြင္ ရခိုင္ႏွင့္ၿမန္မာသည္ ”ဟိ” ကိုအတူတူ သံုးခဲ့ၾကသည္။
စာေရး/စာရီး ။ ။ ရခုိင္ဘာသာစကားတြင္ ယေန႕တိုင္ စာရီး (စာရြီး) ဟု ေၿပာဆုိေနၾကသကဲ့သို႕ ပုဂံေခတ္ ျမန္မာ ဘာသာစကား တြင္လည္း စာရီး ဟူ၍ပင္ေၿပာဆို သံုစြဲခဲ့ၾကသည္။ ”နိဒါန္းဇာေလတစ္ကႅမ္ရိဧ” (နိဒါန္းစာေလ့ တစ္က်မ္းရီဧ့) (ပုဂံ၊ ေပၚေတာ္မူဘုရားေက်ာက္စာ၊ ခုႏွစ္မသိ)၊ စာရိယ္ေသာသုၾကြယ္” (စာရီးေသာသူၾကြယ္) (ပုဂံ၊ ငါမ္ ငက်ည္သင္ေက်ာက္စာ၊ ၿမန္မာႏွစ္ ၅၁၃-ခု)

ပုဂံေက်ာက္စာမ်ားတြင္ ေတြ႕ရေသာ ရခိုင္အသံထြက္

ကၠယ္ရွဳပ္ပုရွာကာ (အသံထြက္- ေအရႊီဘုရားကား) (ၿမေစတီေက်ာက္စာ၊ ၿမန္မာ-၄၇၄) - ရခိုင္စကား- ေအရႊီဘုရားကား၊ ေခတ္ျမန္မာ- ဤေရႊဘုရားကား
ဖူရစိယ္ (အသံထြက္- ဖူးရစီ) (ၿမေစတီေက်ာက္စာ၊ ၿမန္မာ-၄၇၄) - ရခိုင္စကား- ဖူးရစီ၊ ေခတ္ျမန္မာ- ဖူးရေစ
ပီယ္ဧအ္ (အသံထြက္- ပီးဧ့) (ၿမေစတီေက်ာက္စာ၊ ၿမန္မာ-၄၇၄) - ရခိုင္စကား-ပီးေရ၊ ေခတ္ျမန္မာ- ေပး၏
ၿသက္မိရအာ (အသံထြက္- ေအာက္မိရကား) (ၿမေစတီေက်ာက္စာ၊ ၿမန္မာ-၄၇၄) - ရခိုင္စကား-ေအာက္မိရကား၊ ေခတ္ျမန္မာ- ေအာက္ေမ့ရကား
သက္သိယ္ (အသံထြက္- သက္သီ) (စခီပုနာေက်ာက္စာ၊ ၅၃၀) - ရခိုင္စကား- သက္သီ၊ ေခတ္ျမန္မာ- သက္ေသ
ၾကီမံု (အသံထြက္- ၾကီးမံု) (သူေဌးမုခ္ဂူဘုရား၊ ၅၅၉) - ရခိုင္စကား- ၾကီးမံု၊ ေခတ္ျမန္မာ- ေၾကးမံု
လွဴခေသာ (အသံထြက္- လွဴခေသာ) (ငါေပါင္သင္ေက်ာက္စာ၊ ၅၃၇) - ရခိုင္စကား-လွဴခေသာ၊ ေခတ္ျမန္မာ- လွဴခဲ့ေသာ
စာတီ (အသံထြက္- စာတီ) (သူေဌးမုခ္ဂူဘုရား၊ ၅၅၉) - ရခိုင္စကား- ဇာတီ၊ ေခတ္ျမန္မာ- ေစတီ
ဟုေတၱ (အသံထြက္- ဟုတ္ေတ) (ဇမၺဴရာဇိဘုရား၊ ၅၅၈) - ရခိုင္စကား- ဟုတ္ေတ၊ ေခတ္ျမန္မာ- ဟုတ္တယ္
ရိယ္ကန္ရိယ္တြင္တန္ထာ (အသံထြက္- ရီကန္ရီတြင္းတန္ထား) (သင္ၾကီးေညာင္ခုပ္၊ ၅၆၉)၊ ရခိုင္စကား- ရီတြင္း၊ ရီကန္၊ တန္းထား၊ ေခတ္ျမန္မာ- ေရတြင္း၊ ေရကန္၊ တံတား
ၾကိယ္ဆိမီတိုင္ (အသံထြက္-ၾကီးဆီမီးတိုင္) (ပုဂံၿပတိုက္ အမွတ္ ၈၂၊ ၅၇၃) - ရခိုင္စကား- ၾကီးဆီမီးတိုင္၊ ေခတ္ျမန္မာ- ေၾကးဆီမီးတိုင္

က်မ္းကိုး

ေက်ာ္မင္းထင္၊ ရခိုင္ဘာသာစကားႏွင့္ ပုဂံေခတ္ျမန္မာစာ ဆက္ႏြယ္မႈ စာတမ္း (ေရႊကၽြန္းသႏၱာ မဂၢဇင္း၊ ၂၀၀၁၊ ဒီဇင္ဘာ)

.........................
Sources: wikimyanmar

Share on Google Plus

About Admin

This is a short description in the author block about the author. You edit it by entering text in the "Biographical Info" field in the user admin panel.